Osteoporoza to choroba układu kostnego charakteryzująca się zmniejszeniem gęstości mineralnej kości i zaburzeniem ich mikroarchitektury, co prowadzi do zwiększonej łamliwości i ryzyka złamań. Często nazywana jest „cichym złodziejem kości”, ponieważ przez długi czas rozwija się bezobjawowo, a pierwszym jej sygnałem może być dopiero złamanie.
Czynniki ryzyka osteoporozy
Niektóre osoby są bardziej narażone na rozwój osteoporozy:
- Płeć żeńska – kobiety po menopauzie są szczególnie zagrożone z powodu spadku poziomu estrogenów
- Wiek – ryzyko wzrasta znacząco po 50. roku życia
- Genetyka – występowanie osteoporozy w rodzinie zwiększa ryzyko
- Niska masa ciała – osoby szczupłe mają mniejszą gęstość kości
- Styl życia – palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu, mała aktywność fizyczna
- Dieta – niedobór wapnia i witaminy D
- Choroby i leki – niektóre schorzenia (np. nadczynność tarczycy) i leki (np. glikokortykosteroidy) przyspieszają utratę masy kostnej
Diagnostyka osteoporozy
Podstawowym badaniem w diagnostyce osteoporozy jest:
- Badanie densytometryczne (DXA) – pozwala określić gęstość mineralną kości, najczęściej w obrębie kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej
- Badania laboratoryjne – ocena gospodarki wapniowo-fosforanowej, funkcji nerek, wątroby i tarczycy
- Badania obrazowe – RTG kręgosłupa w przypadku podejrzenia złamań kompresyjnych
Nowoczesne metody leczenia
Leczenie osteoporozy opiera się na kilku filarach:
- Leki antyresorpcyjne – bisfosfoniany (alendronian, risendronian, ibandronian, kwas zoledronowy) hamują resorpcję kości przez osteoklasty
- Leki biologiczne – denosumab, przeciwciało monoklonalne hamujące dojrzewanie osteoklastów
- Leki anaboliczne – teryparatyd, stymulujący tworzenie nowej tkanki kostnej
- Suplementacja – wapń i witamina D3 są niezbędne dla zdrowia kości
Odpowiednio wczesne rozpoznanie i leczenie osteoporozy może znacząco zmniejszyć ryzyko złamań i poprawić jakość życia pacjentów. Kluczowa jest również profilaktyka, obejmująca regularną aktywność fizyczną, zbilansowaną dietę bogatą w wapń i witaminę D oraz zdrowy styl życia.